Orgel

• De verdeling van de registers
• Nevenregisters

In 1878 is de kerk gebouwd, de bijgebouwen een aantal jaren later. In 2001 hebben de laatste wijzigingen en uitbreidingen aan het gebouw plaatsgevonden.
Het eerste orgel in de voormalige Gereformeerde kerk was gebouwd door de laatste vertegenwoordiger van de orgelmakersdynastie Lohman, N.A.G. Lohman. Het orgel werd ingewijd op 12 december 1867.
Na de nieuwbouw van de kerk in 1878 werd het orgel overgeplaatst door orgelmaker Roelf Meijer uit Veendam. In 1882 werd het orgel door Meijers opvolger Jan Doornbos gerepareerd en uitgebreid met een tweede klavier.

In 1921 werd in het kader van de nieuwbouw van het orgel het oude orgel verkocht aan de Gereformeerde Kerk te Roden en aldaar opgebouwd door Harmannus Thijs, vm. meesterknecht van de fa. Van Oeckelen.
De kerk in Bedum kreeg een nieuw instrument. Het was opus 181 van de fa. Gebr. Rohlfing te Osnabrück. Het rein- pneumatische orgel telde 22 registers, 2 klavieren en vrij pedaal.
Het instrument werd boven de preekstoel geplaatst (tegenover de plaats van het oude orgel in het midden van de galerij).

In de loop der tijd werden de reparaties aan het kwetsbare pneumatische systeem talrijker. Een grote onderhoudsbeurt vond plaats in 1959. In het kader van de modernisering van de kerk in 1965-66 werd het orgel hersteld en schoongemaakt door de fa. Pels & Van Leeuwen, die het orgel in onderhoud had. Bij die gelegenheid werd het orgel enigszins getransformeerd naar de stijl van de Orgelbewegung rond 1930. Een aantal originele romantische registers werd vervangen door dito in neo-barokke stijl. De sub- en superkoppelingen verdwenen, alsmede de rolzweller Generaal-Crescendo en de jalouzieën van het zwelwerk. Het instrument werd in een grijs-groene kleur geschilderd (de kleur van 1921 was houtimitatie-pallisander). Het orgel werd op 27 febuari 1966 ingespeeld door Willem Hendrik Zwart uit Kampen.

Nadien vonden nog enkele wijzigingen plaats: een nieuwe windmachine (die nu nog aanwezig is) werd in november 1970 geplaatst. De Gedecktbas 8’ werd in 1971 vervangen door een Schalmey 4’. Midden zeventiger jaren was het orgel dermate slecht geworden, dat Johan van Dommele en Aad de Ru, adviseurs van de Orgelbouw-Adviescommissie van de Gereformeerde Organistenvereniging, in november 1976 in een rapport adviseerden om tot nieuwbouw over te gaan. Naar aanleiding van de offertes van de firma’s Pels en Van Leeuwen (Waardenburg), Mense Ruiter (Groningen), Vierdag (Enschede), Leeflang (Apeldoorn) en Heyligers elektronische orgelbouw te Ermelo werd uiteindelijk de fa. Pels en Van Leuwen de opdracht gegund. De opdrachtgever werd bij de aankoop, overplaatsing en restauratie geadviseerd door de organist van de kerk, gediplomeerd organist, pianist en orgelmaker Jan Weessies te Bedum. De dispositie van het nieuwe orgel is tevens door hem ontworpen.

Het orgel met hoofdwerk, bovenwerk en pedaal heeft drie klavieren waarvan het onderste klavier een koppelklavier is. Het is gebouwd in 1979, met de dispositie als volgt:

Hoofdwerk (middelste klavier)			Bovenwerk (bovenklavier)			Pedaal
1.	Holquintad	16 voet	11.	Houtge	8 voet	20.	Subbas	16 voet
2.	Prestant	8 voet	12.	Viola	8 voet	21.	Quint	12 voet
3.	Roerfluit	8 voet	13.	Prestant	4 voet	22.	Prestant	8 voet
4.	Octaaf	4 voet	14.	Roerfluit	4 voet	23.	Holfluit	8 voet
5.	Nachthoorn	4 voet	15.	Nasard	3 voet	24.	Bazuin	16 voet
6.	Superoctaaf	2 voet	16.	Woutfluit	2 voet	25.	Trompet	8 voet
7.	Sexquialter	2 sterk	17.	Terts	1 3/5 voet	26.	Schalmey	4 voet
8.	Mixtuur	4 -5 sterk	18.	Scherp	3-4 sterk
9.	Trompet	16 voet	19.	Dulciaan	8 voet
10.	Trompet	8 voet

Nevenregisters
Tremulant HW (pneumatisch)
Tremulant BW (pneumatisch)
Koppels:          HW-Ped en  BW-Ped
Koppelklavier HW-BW
Stemming: gelijkzwevend A=440 Hz
Winddruk: HW 65mm; BW 62mm; Ped. 70mm

Het orgel heeft labiaalpijpen en tongwerken.
De registers 2, 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 16, 17, 18 en 22 zijn open pijpen met gemiddelde mensuren,
De registers 3 en 14 zijn aan halfgedekt met ‘hoeden’ en ‘roeren’,
De registers 1, 11, 20, 21 en 23 zijn gedekt met wijde mensuren.
Het register 15 is conisch van vorm.
Register nr. 5 is open en wijd gemensureerd.
De registers 9, 10, 19, 24, 25 en 26 zijn tongwerken met verschillende bekervormen, van trechtervormig tot cilindrisch (dulciaan cilindrisch) en de schamey 4 met een combinatie Sinds de plaatsing van het orgel tot aan de verbouw van de kerk in 2000 is het orgel ieder jaar door de fa. Pels en Van Leeuwen gestemd. daarvan. De dulciaan is tevens voorzien van intonatieflappen

Van 1979 tot 2010
Sinds de plaatsing van het orgel tot aan de verbouw van de kerk in 2000 is het orgel ieder jaar door de fa. Pels en Van Leeuwen gestemd. Tot 2010 heeft het orgel geen groot onderhoud gehad en is ongewijzigd gebleven.

In 2000 is de kerk verbouwd en de kerkzaal gerenoveerd. Beneden zijn alle banken vervangen door stoelen met een open structuur. De houten vloer met kokosvloerbekleding werd vervangen door een stenen vloer met vloerverwarming. Door deze ingreep wijzigde de akoestiek dermate dat herintonatie wenselijk was. Pas in 2010 kwam er geld (deels uit een legaat) beschikbaar om een algehele herintonatie uit te voeren. Hiervoor werd opdracht verstrekt aan de oorspronkelijke bouwer de orgelmakers Pels en Van Leeuwen uit ’s Hertogen bosch en werd uitgevoerd in 2010.

2010 Herintonatie
De winddruk is verlaagd naar 62 mmwk voor alle drie werken gelijk.
De inliggende balgbodems zijn nieuw beleerd.
De slepen gecontroleerd en alle regeerwerk afgeregeld.
De dulciaan is ontdaan van intonatieflappen en is verlengd tot de natuurlijke lengte.
De Trompet 8 vt van het hoofdwerk is vervangen door een nieuw gemaakt register met wijdere mensuur.
Alle pijpen schoongemaakt en geïntoneerd.
Stemming: gelijkzwevend A = 440 Hz bij 18 graden

Bronnen:
– Archief Gereformeerde Kerk Bedum en Het Groninger Orgelbezit van A tot Z dl. I;
uitgave SGO nr. 15
– herstelplan 2 betreffende het PELS en VAN LEEUWEN-ORGEL in de
Gereformeerde Maranathakerk te Bedum door Stef Tuinstra – februari 2007