In 1841, vijf jaar na de Afscheiding wordt het eerste kerkgebouw van de Christelijke Afgescheidene Gemeente in Bedum gebouwd aan de Grootestraat op hetzelfde terrein waar nu de huidige Maranathakerk staat. Als na ruim twintig jaar de kerk te klein is geworden door het groeiende ledental, bouwt men in 1864 een nieuwe kerk op dezelfde plaats. Beide kerkgebouwen waren vermoedelijk, zoals gebruikelijk in die tijd kleine eenvoudige zaalgebouwtjes met gietijzeren vensters met rond- of spitsbogen.
In 1876 blijken kerk en pastorie in een zo slechte staat te verkeren dat restauratie niet meer mogelijk is en dat algehele nieuwbouw de voorkeur verdient. Architect H. Wind uit Onderdendam tekent voor het ontwerp van de nieuwe kerk en pastorie later Maranatha- of Oosterkerk geheten. De oude kerk en pastorie worden afgebroken evenals de onderwijzerswoning en het oude weeshuis. De nieuwe pastorie komt op de hoek Grootestraat/Kerklaan (afgebroken in1961).
De Maranathakerk is een grote zaalkerk met dwarspanden en een ongelede toren met achtkante, ingesnoerde spits. De kerk bood plaats aan ca. 1200 kerkgangers (toen de kerk nog van kerkbanken was voorzien). De bouwstijl van de kerk vertoont vooral uitwendig kenmerken van de zogenaamde rondboogstijl, typerend voor de gereformeerde kerkbouw van de tweede helft van de 19 eeuw. In de gevel is pleisterwerk toegepast voor de stilistisch belangrijke onderdelen als lisenen, friezen en bogen boven de vensters. In de vensters is een glasverdeling te zien die bij deze stijl past. In de loop der jaren heeft de Maranathakerk diverse verbouwingen ondergaan, waarbij helaas de bepleistering van de gevels is verdwenen.
In 1886 volgt landelijk een tweede breuk met de Nederlandse Hervormde kerk. Evenals de Afscheiding in 1834, is de Doleantie een breuk met de synodale organisatie van 1816 en komt zij voort uit de weigering zich aan te passen aan de leervrijheid. Dr. Abraham Kuyper, hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, is in de Doleantie één van de voormannen.
In 1892 besluiten de beide uit de Nederlandse Hervormde kerk getreden kerkformaties – de kerken van de Afscheiding (Christelijk Gereformeerde kerken) en die van de Doleantie (Nederduitsche Gereformeerde Kerken) – zich te verenigen in één kerkverband onder de naam Gereformeerde Kerken in Nederland. Enkele Afgescheiden gemeenten gingen echter niet mee met deze vereniging. Zij organiseerden zich later als de Christelijk Gereformeerde Kerken. Hoewel men op landelijk niveau tot eenheid was gekomen, blijkt dit in een aantal gemeenten nog niet zo vlot te verlopen.
Eén van de oorzaken is mede het feit dat velen uit de Afscheiding bezwaren hebben tegen sommige opvattingen van Dr. Kuyper. Een oplossing wordt gevonden in deze vorm dat plaatselijk de gemeenten van beide kanten geheel zelfstandig blijven, maar wel gaan behoren tot de samengevoegde Gereformeerde Kerken in Nederland. Ter onderscheiding worden de kerken uit de Afscheiding genoemd Gereformeerde kerk A en die uit de Doleantie Gereformeerde kerk B.
In Bedum zijn ook een aantal broeders en zusters die de Nederlandse Hervormde kerk verlaten en een “Dolerende” kerk stichten. Ook in Bedum blijkt het niet mogelijk tot algehele overeenstemming te komen tussen de beide kerken. Daarom worden de kerken hier aangeduid als Gereformeerde kerk Bedum A en Gereformeerde kerk Bedum B. De Gereformeerde kerk B koopt in 1887 een pand aan de Molenweg 11. De bijbehorende schuur wordt ingericht als kerkzaal en het huis wordt pastorie.
Pas in 1921 is de samensmelting van de kerken A en B in Bedum een feit. Het ledental groeide hierdoor en een vergroting van het kerkgebouw aan de Grootestraat was noodzakelijk. Het bekende Groninger architectenduo Kuiler&Drewes, die naast veel woningbouw diverse kerken hadden gebouwd in de stad Groningen, maken in 1921 de plannen. De zaalkerk wordt verbouwd en vergroot met dwarspanden.
Een nieuw orgel koopt men bij de Gebr. Rohlfing uit Osnabrück dat boven de kansel een plaats krijgt. Hierdoor kwamen er op de oostgaanderij zo´n 100 zitplaatsen bij. Men dacht met de verbouw van de kerk voor vele jaren klaar te zijn. Maar het aantal kerkgangers blijft toenemen en de bouw van een tweede kerk komt in zicht. In 1937 verrijst de Noorderkerk aan de Schultingastraat.
In 1966 wordt de Maranathakerk opnieuw ingrijpend veranderd. Onder leiding van architect David Emaar uit Winsum wordt de preekstoel omkleed met een vlakke wand, waardoor het bestaande fraaie uiterlijk helaas aan het zicht werd onttrokken. Ook de deurtjes aan de uiteinden van de banken beneden in de kerk worden veranderd. De fraaie bepleistering van het exterieur verdween achter een muur die om de hele kerk heen werd gezet. In 1966 wijzigt men ook de namen van de Oosterkerk en de Noorderkerk in respectievelijk Maranathakerk en Goede Herderkerk. In 1977 wordt opdracht gegeven aan de fa. Pels te Waardenburg voor het vervaardigen van een geheel nieuw orgel dat geplaatst wordt achter het oude front van 1921.
De jaren ´80 en ´90 laten een gestage daling van het aantal kerkgangers zien, wat leidde tot het afstoten van één van beide kerkgebouwen. In 1998 wordt de Goede Herderkerk verkocht aan de Gereformeerde kerk Vrijgemaakt.
Opnieuw moest de Maranathakerk onderhanden worden genomen. Men had behoefte aan meer zalen. Er werd vooral sterk ingezet op een ontmoetingsruimte die direct vanuit de kerkzaal te bereiken was. Jelle de Jong, architekt bna te Lemmer tekende voor het ontwerp van de nieuwbouw en verbouw. De eerste steen werd gelegd in september 1999. Het werk werd uitgevoerd door Bouwmaatschappij Vuurboom b.v. te Bedum. Op de plaats van de afgebroken oude zalen kwam een hoge halfronde uitbouw met een lager deel waarin o.a. de ingangspartij en de consistorie werd opgenomen. Een imposante glazen galerij verbindt de nieuwbouw met de oudbouw. De kerkzaal onderging een ware metamorfose. Bijna alle kerkbanken op de begane grond maakten plaats voor een flexibele opzet met losse stoelen. Ook het liturgisch front veranderde drastisch. Een strak vormgegeven kansel is geplaatst op een halfrond podium gevormd door losse in elkaar geschoven delen waardoor deze gemakkelijk weggehaald kan worden. Een hoge witte wand met verlichting scheidt de kerkzaal van de ontmoetingsruimte gelegen in de halfronde uitbouw. Het hele interieur wordt roomwit geschilderd met als middelpunt het rood geschilderde orgel.
Op 28 oktober 2007 wordt in een feestelijke avonddienst de naam van de kerk officieel gewijzigd in Protestantse Gemeente Bedum.
Samengaan met de gemeente Onderdendam
Op zondag 28 juli 2015 na de morgendienst wordt een gemeentevergadering gehouden om het voorgenomen besluit tot samenvoeging van beide gemeenten te presenteren. De presentatie gemaakt door Preses Roel Pruis, nog in concept, wordt besproken en er wordt mee ingestemd. In deze gemeentevergadering heeft Jeanette Brandsma uit Onderdendam de ontstane situatie in haar gemeente toegelicht.
Alles is er op gericht dat de pastorale samenvoeg per startzondag op 13 september 2015 een feit is. De zakelijke afronding via een notaris zal worden afgerond nadat van beide gemeenten de jaarstukken klaar zijn, dus begin januari 2016.
Op 22 november 2015 is de laatste dienst in de kerk van Onderdendam gehouden, een gedachtenisdienst aan overleden broeders of zusters. Per 1 januari 2016 is de samenvoeging Protestantse Gemeente te Bedum en Protestantse Gemeente te Onderdendam een feit en de naam Protestantse Gemeente te Bedum wordt verder gehanteerd.
Meer informatie over de historie van de Gereformeerde Kerk Onderdendam vindt u Onderdendam Kerk Historie.
De complete geschiedenis van de Gereformeerde Kerk in Bedum vindt u op de website Gereformeerdekerken.info.
Het eerste deel: De Gereformeerde Kerk te Bedum (Gr.) – 1 | Website gewijd aan de landelijke en regionale geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) 1834-2004.
Het tweede deel: De Gereformeerde Kerk te Bedum (Gr.) – 2 | Website gewijd aan de landelijke en regionale geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) 1834-2004.
Het derde deel en laatste deel verschijnt half oktober 2021.
Literatuur:
– G. de Jong, K. van der Ploeg, Gereformeerde kerken in de provincie Groningen, Tijdschrift Stichting Oude Groninger kerken, nr. 3 jrg. 10, 1993;
– J. v.d. Laan e.a., 150 jaar Gereformeerde Kerk Bedum, Profiel 1986;
– Historische Vereniging gemeente Bedum. Geschreven door drs. A. Reenders ter gelegenheid van Open Monumentendag 2005,
geactualiseerd tbv publicatie op de website van de kerk in december 2007.